โรคไมเกรน (Migraine) เป็นโรคทางระบบประสาทที่ทำให้เกิดอาการปวดศีรษะรุนแรง มักมีอาการร่วมอื่นๆ เช่น คลื่นไส้ อาเจียน ไวต่อแสง เสียง หรือกลิ่น โรคไมเกรนเป็นโรคที่พบได้บ่อย โดยประมาณ 1 ใน 7 คนในโลกเป็นโรคไมเกรน ผู้หญิงมีโอกาสเป็นโรคไมเกรนมากกว่าผู้ชาย 3 เท่า
สาเหตุของโรคไมเกรนยังไม่ทราบแน่ชัด แต่เชื่อว่าเกิดจากการเปลี่ยนแปลงของสารเคมีในสมอง เช่น สารสื่อประสาทเซโรโทนิน สารสื่อประสาทนอร์อะดรีนาลีน และสารสื่อประสาทโดพามีน นอกจากนี้ยังเชื่อว่าปัจจัยทางพันธุกรรม การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน และปัจจัยทางสิ่งแวดล้อม เช่น การเปลี่ยนแปลงสภาพอากาศ แสงจ้า เสียงดัง กลิ่นที่รุนแรง ความเครียด และความอ่อนล้า อาจกระตุ้นให้เกิดโรคไมเกรนได้
อาการของโรคไมเกรนมักแบ่งออกเป็น 4 ระยะ ได้แก่
- ระยะก่อนมีอาการ (Prodrome) : ผู้ป่วยอาจมีอาการต่างๆ เช่น อารมณ์เปลี่ยนแปลง หงุดหงิด ซึมเศร้า เบื่ออาหาร กระหายน้ำ ปัสสาวะบ่อย ท้องผูก หรือท้องเสีย ระยะนี้มักเกิดขึ้น 24-48 ชั่วโมงก่อนปวดศีรษะ
- ระยะอาการนำ (Aura) : ผู้ป่วยอาจมีอาการต่างๆ เช่น เห็นแสงแฟลช เส้นใยแสง มองเห็นภาพซ้อน มองเห็นเป็นจุดดำๆ คลื่นไส้ อาเจียน หรืออ่อนแรง ระยะนี้มักเกิดขึ้น 5-60 นาทีก่อนปวดศีรษะ
- ระยะปวดศีรษะ (Headache phase) : ผู้ป่วยจะมีอาการปวดศีรษะรุนแรง มักปวดตุบๆ ข้างเดียวของศีรษะ อาการปวดศีรษะอาจร้าวมาที่ขมับ กระบอกตา หรือท้ายทอย อาการปวดศีรษะมักนาน 4-72 ชั่วโมง
- ระยะหลังอาการ (Postdrome) : ผู้ป่วยอาจมีอาการต่างๆ เช่น รู้สึกอ่อนเพลีย อารมณ์เปลี่ยนแปลง ซึมเศร้า เบื่ออาหาร ปวดกล้ามเนื้อ สมองล้า ระยะนี้มักเกิดขึ้น 1-2 วันหลังอาการปวดศีรษะ
การวินิจฉัยโรคไมเกรนสามารถทำได้โดยการตรวจร่างกายและประวัติทางการแพทย์ แพทย์จะสอบถามอาการปวดศีรษะของผู้ป่วยและปัจจัยที่กระตุ้นให้เกิดอาการปวดศีรษะ หากผู้ป่วยมีอาการปวดศีรษะรุนแรง มีอาการร่วมอื่นๆ เช่น คลื่นไส้ อาเจียน ไวต่อแสง เสียง หรือกลิ่น แพทย์อาจตรวจเพิ่มเติม เช่น การตรวจเลือด การตรวจคลื่นไฟฟ้าสมอง (EEG) หรือการตรวจภาพสมองด้วยคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า (MRI)
การรักษาโรคไมเกรนสามารถทำได้ด้วยยาและการปรับพฤติกรรม ยาที่ใช้รักษาโรคไมเกรนได้แก่
- ยาบรรเทาอาการปวดศีรษะแบบเฉียบพลัน เช่น แอสไพริน ไอบูโพรเฟน นาพรอกเซน
- ยาแก้คลื่นไส้ อาเจียน
- ยาป้องกันไมเกรน เช่น โทปีรามาท ฟีโนบาร์บิทัล อะมิทริปไทลีน แกบาเพนติน
การปรับพฤติกรรมเพื่อลดความเสี่ยงในการเกิดโรคไมเกรน ได้แก่
- หลีกเลี่ยงปัจจัยที่กระตุ้นให้เกิดอาการปวดศีรษะ เช่น การเปลี่ยนแปลงสภาพอากาศ แสงจ้า เสียงดัง กลิ่นที่รุนแรง ความเครียด และความอ่อนล้า
- นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ
- รับประทานอาหารที่มีประโยชน์และตรงเวลา
- ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ
โรคไมเกรนเป็นโรคที่อาจรบกวนการใช้ชีวิตประจำวัน ผู้ป่วยควรไปพบแพทย์เพื่อรับการรักษาที่เหมาะสม
