โรคฝีดาษลิงเป็นโรคติดต่อจากสัตว์สู่คนซึ่งเกิดจากเชื้อไวรัส monkeypox virus (MPXV) เชื้อไวรัสนี้สามารถพบได้ในสัตว์หลายชนิด เช่น ลิง หนู กระรอก และสัตว์ฟันแทะอื่นๆ โรคฝีดาษลิงสามารถติดต่อจากสัตว์สู่คนผ่านการสัมผัสกับเลือด สารคัดหลั่ง หรือเนื้อเยื่อของสัตว์ที่ติดเชื้อ หรือการสัมผัสกับละอองฝอยที่เกิดจากการไอหรือจามของสัตว์ที่ติดเชื้อ โรคฝีดาษลิงยังสามารถติดต่อจากคนสู่คนผ่านการสัมผัสใกล้ชิดกับสารคัดหลั่งจากทางเดินหายใจของผู้ติดเชื้อ เช่น น้ำมูก น้ำลาย หรือสารคัดหลั่งจากแผลพุพอง โรคฝีดาษลิงสามารถทำให้เกิดอาการไข้ ปวดศีรษะ ปวดกล้ามเนื้อ อ่อนเพลีย ต่อมน้ำเหลืองโต และผื่นขึ้นตามร่างกาย ผื่นนี้มักจะเริ่มขึ้นที่ใบหน้าก่อน แล้วจึงลามไปยังส่วนอื่นๆ ของร่างกาย
วิธีรักษาโรคฝีดาษลิงมีดังนี้
- ยาต้านไวรัส: มียาต้านไวรัสหลายชนิดที่สามารถใช้รักษาโรคฝีดาษลิงได้ เช่น tecovirimat, brincidofovir และ cidofovir ยาเหล่านี้มีประสิทธิภาพในการรักษาโรคฝีดาษลิง แต่มีข้อจำกัดบางประการ เช่น ยาบางชนิดมีราคาแพงและอาจทำให้เกิดผลข้างเคียงได้
- การดูแลแบบประคับประคอง: ผู้ป่วยโรคฝีดาษลิงอาจได้รับการดูแลแบบประคับประคองเพื่อบรรเทาอาการ เช่น การให้ยาลดไข้ ยาแก้ปวด และยาปฏิชีวนะเพื่อรักษาการติดเชื้อแบคทีเรียที่อาจเกิดขึ้นตามมา
- วัคซีน: วัคซีนป้องกันโรคฝีดาษลิงมีชื่อว่า Jynneos (Imvamune) วัคซีนนี้มีประสิทธิภาพในการป้องกันโรคฝีดาษลิงได้ 85% วัคซีนนี้ได้รับการอนุมัติให้ใช้ในประเทศสหรัฐอเมริกาเพื่อฉีดให้กับผู้ใหญ่ที่มีอายุ 18 ปีขึ้นไปที่อาจสัมผัสกับเชื้อไวรัส monkeypox virus (MPXV)
การป้องกันโรคฝีดาษลิงที่ดีที่สุดคือการหลีกเลี่ยงการสัมผัสกับสัตว์ป่าที่อาจติดเชื้อ ล้างมือบ่อยๆ ด้วยสบู่และน้ำ และหากมีอาการป่วยให้รีบไปพบแพทย์
วิธีหลีกเลี่ยงโรคฝีดาษลิงมีดังนี้
- หลีกเลี่ยงการสัมผัสกับสัตว์ป่าที่อาจติดเชื้อ เช่น ลิง หนู กระรอก และสัตว์ฟันแทะอื่นๆ
- ล้างมือบ่อยๆ ด้วยสบู่และน้ำ โดยเฉพาะหลังสัมผัสสัตว์ป่าหรือสัตว์เลี้ยงอื่นๆ
- หลีกเลี่ยงการสัมผัสกับสารคัดหลั่งหรือเนื้อเยื่อของสัตว์ที่ติดเชื้อ เช่น เลือด น้ำมูก น้ำลาย และอุจจาระ
- หลีกเลี่ยงการสัมผัสกับละอองฝอยที่เกิดจากการไอหรือจามของสัตว์ที่ติดเชื้อ
- สวมหน้ากากอนามัยเมื่อต้องอยู่ในสถานที่ที่มีคนจำนวนมาก
- แยกตัวจากผู้อื่นหากมีอาการป่วย เช่น ไข้ ปวดศีรษะ ปวดกล้ามเนื้อ อ่อนเพลีย ต่อมน้ำเหลืองโต และผื่นขึ้นตามร่างกาย
- หากมีอาการป่วยให้รีบไปพบแพทย์
สรุป
โรคฝีดาษลิงมักหายได้เองภายใน 2-4 สัปดาห์ แต่บางรายอาจมีอาการรุนแรงและเสียชีวิตได้ โรคฝีดาษลิงยังไม่มีวัคซีนป้องกัน แต่มียาต้านไวรัสที่สามารถรักษาโรคได้ การป้องกันโรคฝีดาษลิงที่ดีที่สุดคือการหลีกเลี่ยงการสัมผัสกับสัตว์ป่าที่อาจติดเชื้อ ล้างมือบ่อยๆ ด้วยสบู่และน้ำ และหากมีอาการป่วยให้รีบไปพบแพทย์
