โรคไซนัส (Sinusitis) คือ ภาวะที่เยื่อบุโพรงไซนัสอักเสบ ส่งผลให้เกิดอาการคัดจมูก น้ำมูกไหล ปวดศีรษะ ปวดใบหน้า และอาจมีอาการอื่นๆ เช่น ไข้ อ่อนเพลีย หายใจมีกลิ่น เป็นต้น ไซนัสเป็นโพรงอากาศเล็กๆ บริเวณใบหน้าและกะโหลกศีรษะ อยู่รอบจมูก มีหน้าที่ผลิตเมือกเพื่อช่วยหล่อลื่นและป้องกันการติดเชื้อ โรคไซนัสสามารถแบ่งออกเป็น 2 ประเภทหลักๆ ได้แก่
- ไซนัสอักเสบเฉียบพลัน มักเกิดจากการติดเชื้อไวรัส อาการมักหายไปเองภายใน 2-3 สัปดาห์
- ไซนัสอักเสบเรื้อรัง มักเกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรียหรือเชื้อรา อาการอาจอยู่นานกว่า 12 สัปดาห์
สาเหตุของโรคไซนัส
สาเหตุของโรคไซนัสอาจเกิดจากปัจจัยต่างๆ ดังนี้
- การติดเชื้อ การติดเชื้อจากไวรัส แบคทีเรีย หรือเชื้อรา เป็นสาเหตุที่พบได้บ่อยที่สุด
- การอุดตันของรูระบายไซนัส รูระบายไซนัสอาจอุดตันได้จากเยื่อบุโพรงไซนัสบวม โพรงจมูกอักเสบ แพ้อากาศ หรือโรคอื่นๆ เช่น โรคภูมิแพ้ โรคกรดไหลย้อน เป็นต้น
- การบาดเจ็บ การบาดเจ็บบริเวณใบหน้าหรือจมูกอาจทำให้รูระบายไซนัสเสียหายและเกิดการติดเชื้อได้
- การเปลี่ยนแปลงของโครงสร้างใบหน้า การเปลี่ยนแปลงของโครงสร้างใบหน้า เช่น การผ่าตัดจมูกหรือฟัน อาจทำให้รูระบายไซนัสเสียหายและเกิดการติดเชื้อได้
อาการของโรคไซนัส
อาการของโรคไซนัสอาจแตกต่างกันไปในแต่ละบุคคล อาการที่พบบ่อย ได้แก่
- คัดจมูก น้ำมูกไหล
- ปวดศีรษะ ปวดใบหน้า
- ปวดฟัน
- หายใจมีกลิ่น
- อ่อนเพลีย
- ไข้
การวินิจฉัยโรคไซนัส
แพทย์อาจวินิจฉัยโรคไซนัสจากประวัติทางการแพทย์และการตรวจร่างกาย หากมีอาการรุนแรงหรือเรื้อรัง แพทย์อาจสั่งตรวจเพิ่มเติม เช่น
- เอกซเรย์คอมพิวเตอร์หรือภาพถ่ายรังสีคอมพิวเตอร์ (CT scan)
- การตรวจโพรงจมูก (Nasal endoscopy)
- การตรวจเสมหะ
การรักษาโรคไซนัส
การรักษาโรคไซนัสขึ้นอยู่กับความรุนแรงของอาการ โดยทั่วไป แพทย์จะแนะนำให้รักษาตามอาการ เช่น
- การใช้ยาแก้แพ้หรือยาลดน้ำมูก
- การใช้ยาปฏิชีวนะในกรณีที่เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย
- การล้างจมูกด้วยน้ำเกลือ
- การนวดหน้าเพื่อช่วยระบายน้ำมูก
ในบางกรณี แพทย์อาจพิจารณาการผ่าตัดเพื่อเปิดรูระบายไซนัสและระบายน้ำมูกออก
การป้องกันโรคไซนัส
การป้องกันโรคไซนัสสามารถทำได้โดยวิธีต่างๆ ดังนี้
- หลีกเลี่ยงการสัมผัสกับผู้ที่ป่วย
- ล้างมือบ่อยๆ
- พักผ่อนให้เพียงพอ
- ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ
- หลีกเลี่ยงการว่ายน้ำหรืออาบน้ำร้อนจัด
- สวมหมวกหรือแว่นกันแดดเพื่อป้องกันฝุ่นละออง
ภาวะแทรกซ้อนของโรคไซนัส
ภาวะแทรกซ้อนของโรคไซนัสอาจเกิดขึ้นได้หากไม่ได้รับการรักษาอย่างเหมาะสม ภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้น ได้แก่
- ฝีในไซนัส
- การติดเชื้อในสมองและเยื่อหุ้มสมอง
- ภาวะแทรกซ้อนจากการติดเชื้อ เช่น โรคปอดบวม
- ภาวะแทรกซ้อนจากการผ่าตัด เช่น เลือดออกหรือการติดเชื้อ
หากมีอาการของโรคไซนัส ควรรีบไปพบแพทย์เพื่อรับการรักษาอย่างเหมาะสม
