ปัสสาวะมีกลิ่นฉุนผิดปกติเกิดขึ้นได้อย่างไรปัสสาวะมีกลิ่นฉุนผิดปกติเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ สาเหตุหลักๆ ได้แก่
- สาเหตุจากอาหารและเครื่องดื่ม อาหารและเครื่องดื่มบางชนิดมีสารประกอบที่ส่งผลต่อกลิ่นของปัสสาวะ เช่น
- หน่อไม้ฝรั่ง มีสารประกอบที่เรียกว่า asparagusic acid ซึ่งเมื่อถูกย่อยสลายในร่างกายจะทำให้เกิดกลิ่นคล้ายไข่เน่ากาแฟ มีสารประกอบที่เรียกว่า 3-methyl-2-furfural ซึ่งเมื่อถูกย่อยสลายในร่างกายจะทำให้เกิดกลิ่นคล้ายถั่วคั่วกระเทียมและหัวหอม มีสารประกอบที่เรียกว่า organosulfur compounds ซึ่งเมื่อถูกย่อยสลายในร่างกายจะทำให้เกิดกลิ่นฉุนผลไม้ตระกูลเบอร์รี่ มีสารประกอบที่เรียกว่า ketones ซึ่งเมื่อถูกย่อยสลายในร่างกายจะทำให้เกิดกลิ่นฉุนเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ มีสารประกอบที่เรียกว่า ethanol ซึ่งเมื่อถูกย่อยสลายในร่างกายจะทำให้เกิดกลิ่นแอลกอฮอล์
นอกจากนี้ ยาบางชนิด เช่น ยาแก้อักเสบ ยาปฏิชีวนะ ยารักษาโรคเบาหวาน ยารักษาโรคไต เป็นต้น ก็สามารถส่งผลต่อกลิ่นของปัสสาวะได้เช่นกัน
- สาเหตุจากโรคหรือภาวะทางการแพทย์ โรคหรือภาวะทางการแพทย์บางชนิดสามารถทำให้ปัสสาวะมีกลิ่นฉุนผิดปกติได้ เช่น
- การติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะ (UTI) เชื้อแบคทีเรียที่อาศัยอยู่ในท่อปัสสาวะหรือกระเพาะปัสสาวะจะย่อยสลายโปรตีนในปัสสาวะทำให้เกิดกลิ่นฉุน เช่น กลิ่นเหมือนไข่เน่า กลิ่นคาวปลา กลิ่นแอมโมเนียการติดเชื้อในไต เชื้อแบคทีเรียที่อาศัยอยู่ในไตจะย่อยสลายโปรตีนในปัสสาวะทำให้เกิดกลิ่นฉุน เช่น กลิ่นเหมือนไข่เน่า กลิ่นคาวปลา กลิ่นแอมโมเนียโรคนิ่วในไต นิ่วในไตอาจทำให้ปัสสาวะมีกลิ่นฉุน เช่น กลิ่นเหมือนไข่เน่า กลิ่นคาวปลา กลิ่นแอมโมเนียโรคเบาหวาน หากระดับน้ำตาลในเลือดสูง น้ำตาลในเลือดส่วนเกินจะถูกขับออกมาทางปัสสาวะ ทำให้เกิดกลิ่นหวานในปัสสาวะโรคไตเรื้อรัง ไตที่ทำงานผิดปกติไม่สามารถกำจัดของเสียออกจากร่างกายได้หมด ทำให้เกิดกลิ่นฉุนในปัสสาวะโรคตับ ตับที่ทำงานผิดปกติไม่สามารถกำจัดสารพิษออกจากร่างกายได้หมด ทำให้เกิดกลิ่นฉุนในปัสสาวะโรคไฮเปอร์ไทรอยด์ ไทรอยด์ทำงานมากเกินไป ทำให้เกิดกลิ่นฉุนในปัสสาวะโรคมะเร็งบางชนิด เช่น มะเร็งไต มะเร็งกระเพาะปัสสาวะ เป็นต้น มะเร็งอาจทำให้ปัสสาวะมีกลิ่นฉุนผิดปกติ เช่น กลิ่นคาวปลา กลิ่นเหม็นเน่า
เสี่ยงเป็นโรคอะไรได้บ้างความเสี่ยงในการเป็นโรคต่างๆ จากปัสสาวะมีกลิ่นฉุนผิดปกตินั้น ขึ้นอยู่กับสาเหตุของกลิ่นฉุน ดังนี้
- สาเหตุจากอาหารและเครื่องดื่ม โดยทั่วไปแล้ว ปัสสาวะที่มีกลิ่นฉุนจากสาเหตุนี้จะไม่ก่อให้เกิดอันตรายใดๆ แต่หากมีกลิ่นฉุนรุนแรงหรือมีกลิ่นผิดปกติไปจากเดิม ควรปรึกษาแพทย์เพื่อหาสาเหตุที่แท้จริงสาเหตุจากโรคหรือภาวะทางการแพทย์ โรคหรือภาวะทางการแพทย์บางชนิดที่ส่งผลให้ปัสสาวะมีกลิ่นฉุนผิดปกติอาจมีความเสี่ยงต่อการเกิดโรคร้ายแรงได้ เช่น
- การติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะ (UTI) อาจเป็นสัญญาณเตือนของการติดเชื้อที่รุนแรงขึ้น เช่น การติดเชื้อในไต ซึ่งอาจนำไปสู่ภาวะไตวายได้โรคเบาหวาน หากปัสสาวะมีกลิ่นหวาน อาจบ่งชี้ว่าระดับน้ำตาลในเลือดสูง ซึ่งอาจนำไปสู่ภาวะแทรกซ้อนต่างๆ เช่น โรคหัวใจ โรคหลอดเลือดสมอง โรคตา เป็นต้นโรคไตเรื้อรัง โรคตับ โรคไฮเปอร์ไทรอยด์ โรคมะเร็งบางชนิด เป็นต้น หากปัสสาวะมีกลิ่นฉุนผิดปกติร่วมกับอาการอื่นๆ เช่น มีไข้ ปวดท้อง ปวดหลัง ปัสสาวะแสบขัด เป็นต้น ควรรีบพบแพทย์เพื่อรับการตรวจและรักษาโดยเร็ว
ข้อควรปฏิบัติหากพบว่าปัสสาวะมีกลิ่นฉุนผิดปกติ ควรสังเกตอาการอื่นๆ ร่วมด้วย หากมีไข้ ปวดท้อง ปวดหลัง ปัสสาวะแสบขัด เป็นต้น ควรรีบพบแพทย์เพื่อรับการตรวจและรักษาโดยเร็วนอกจากนี้ ควรปฏิบัติตามคำแนะนำต่อไปนี้ เพื่อช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดปัสสาวะมีกลิ่นฉุนผิดปกติ:
- ดื่มน้ำให้เพียงพอ อย่างน้อยวันละ 8 แก้วรับประทานอาหารที่มีประโยชน์และครบถ้วนหลีกเลี่ยงอาหารและเครื่องดื่มที่มีสารประกอบที่ส่งผลต่อกลิ่นของปัสสาวะหากรับประทานยา ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรเกี่ยวกับผลข้างเคียงของยา
