โรคหมอนรองกระดูกทับเส้นประสาท (Herniated disc) เป็นโรคที่เกิดจากการที่หมอนรองกระดูกสันหลัง (Intervertebral disc) เคลื่อนออกจากตำแหน่งเดิมและไปกดทับเส้นประสาทที่อยู่ข้างเคียง โดยหมอนรองกระดูกสันหลังเป็นแผ่นนิ่มๆ อยู่ระหว่างกระดูกสันหลังแต่ละชิ้น ทำหน้าที่รองรับน้ำหนักและช่วยในการเคลื่อนตัว
อาการของโรคหมอนรองกระดูกทับเส้นประสาทจะแตกต่างกันไปตามตำแหน่งที่หมอนรองกระดูกเคลื่อนไปกดทับเส้นประสาท โดยอาการที่พบบ่อย ได้แก่
- ปวดหลัง
- ปวดร้าวลงขา
- ชาตามส่วนต่างๆ ของขา
- กล้ามเนื้อขาอ่อนแรง
- เดินได้ไม่ไกล
ในบางรายอาจมีอาการอื่นๆ ร่วมด้วย เช่น ปัสสาวะหรืออุจจาระลำบาก
สาเหตุของโรคหมอนรองกระดูกทับเส้นประสาทยังไม่ทราบแน่ชัด แต่เชื่อว่าอาจเกิดจากปัจจัยต่างๆ ร่วมกัน เช่น
- อายุที่มากขึ้น ทำให้หมอนรองกระดูกเสื่อมสภาพ
- อุบัติเหตุหรือการยกของหนัก
- การเคลื่อนไหวที่ผิดท่า
- น้ำหนักตัวที่มากเกินไป
การวินิจฉัยโรคหมอนรองกระดูกทับเส้นประสาท แพทย์จะซักประวัติและตรวจร่างกายอย่างละเอียด จากนั้นอาจทำการตรวจเพิ่มเติม เช่น การตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ (CT scan) หรือการตรวจคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า (MRI) เพื่อยืนยันการวินิจฉัย
การรักษาโรคหมอนรองกระดูกทับเส้นประสาท มีดังนี้
- การรักษาแบบประคับประคอง เช่น การรับประทานยาแก้ปวด ยาแก้อักเสบ การใส่เฝือกพยุงคอหรือหลัง การทำกายภาพบำบัด
- การผ่าตัด ซึ่งจะทำในกรณีที่การรักษาแบบประคับประคองไม่ได้ผลหรือมีอาการรุนแรง
การรักษาแบบประคับประคองมักได้ผลดีในผู้ป่วยส่วนใหญ่ โดยผู้ป่วยควรพักผ่อนให้เพียงพอ หลีกเลี่ยงการยกของหนักหรือการเคลื่อนไหวที่ผิดท่า และทำกายภาพบำบัดตามคำแนะนำของแพทย์
การผ่าตัดเป็นทางเลือกสุดท้ายสำหรับผู้ป่วยที่การรักษาแบบประคับประคองไม่ได้ผลหรือมีอาการรุนแรง โดยการผ่าตัดมีวัตถุประสงค์เพื่อนำหมอนรองกระดูกที่เคลื่อนออกหรือกดทับเส้นประสาทออก
การป้องกันโรคหมอนรองกระดูกทับเส้นประสาทสามารถทำได้โดย
- ควบคุมน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ
- ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ
- ยกของหนักอย่างถูกวิธี
- หลีกเลี่ยงการนั่งหรือยืนนานๆ
หากมีอาการปวดหลัง ปวดร้าวลงขา หรือชาตามส่วนต่างๆ ของขา ควรรีบไปพบแพทย์เพื่อรับการตรวจวินิจฉัยและรักษาอย่างถูกต้อง
