10 เรื่องจริงต้องรู้ของโรค “ไข้เลือดออก”
โรคไข้เลือดออกเป็นโรคติดต่อที่เกิดจากเชื้อไวรัสเดงกี่ (Dengue virus) ซึ่งแพร่กระจายสู่คนผ่านการกัดของยุงลายตัวเมียที่เป็นพาหะ โรคนี้สามารถพบได้ทั่วโลก แต่พบมากในเขตร้อนและเขตกึ่งร้อน โดยเฉพาะในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
1. โรคไข้เลือดออกมี 4 สายพันธุ์
ไวรัสเดงกี่มี 4 สายพันธุ์ คือ DENV-1, DENV-2, DENV-3 และ DENV-4 การติดเชื้อไวรัสเดงกี่แต่ละสายพันธุ์จะทำให้ร่างกายสร้างภูมิคุ้มกันเฉพาะกับสายพันธุ์นั้นๆ เท่านั้น ดังนั้น จึงมีโอกาสที่จะติดเชื้อไวรัสเดงกี่ซ้ำได้หลายครั้ง
2. อาการไข้เลือดออก
อาการไข้เลือดออกมักเริ่มขึ้นอย่างเฉียบพลันภายใน 4-7 วันหลังจากถูกยุงลายกัด อาการเริ่มต้น ได้แก่
- มีไข้สูง 38-40 องศาเซลเซียส
- ปวดศีรษะ
- ปวดกล้ามเนื้อ
- ปวดกระดูก
- อ่อนเพลีย
- คลื่นไส้ อาเจียน
- ท้องเสีย
3. ระยะไข้สูง
ระยะไข้สูงมักกินเวลา 2-7 วัน ในช่วงนี้ผู้ป่วยจะมีไข้สูง ปวดศีรษะ ปวดกล้ามเนื้อ และปวดกระดูกอย่างรุนแรง อาจมีผื่นขึ้นตามผิวหนัง ตาแดง และเลือดออกตามไรฟันหรือจมูก
4. ระยะไข้ลด
หลังจากไข้ลดลง ผู้ป่วยอาจมีอาการดีขึ้นอย่างเห็นได้ชัด แต่อาจมีอาการเลือดออกภายใน เช่น เลือดกำเดาไหล เลือดออกจากเหงือก หรือเลือดออกในช่องท้อง
5. ระยะช็อค
ระยะช็อคเป็นระยะที่อันตรายที่สุดของโรคไข้เลือดออก ผู้ป่วยจะมีความดันโลหิตต่ำ ชีพจรเต้นเร็ว หายใจเร็ว กระสับกระส่าย และอาจหมดสติได้
6. การรักษาโรคไข้เลือดออก
การรักษาโรคไข้เลือดออกมุ่งเน้นไปที่การบรรเทาอาการและควบคุมภาวะช็อค ผู้ป่วยควรได้รับการพักผ่อนอย่างเพียงพอ ดื่มน้ำให้เพียงพอ และรับประทานยาแก้ปวดและลดไข้ ในกรณีที่มีอาการรุนแรง ผู้ป่วยอาจต้องได้รับการรักษาในโรงพยาบาล
7. การป้องกันโรคไข้เลือดออก
การป้องกันโรคไข้เลือดออกสามารถทำได้โดยการกำจัดแหล่งเพาะพันธุ์ยุงลาย เช่น ถังน้ำ ยางรถยนต์เก่า กระถางต้นไม้ และภาชนะต่างๆ ที่เก็บน้ำขัง
8. วัคซีนไข้เลือดออก
ปัจจุบันมีวัคซีนไข้เลือดออก 2 ชนิด ที่ได้รับการรับรองจากองค์การอนามัยโลก ได้แก่
- วัคซีน Dengvaxia (CYD-TDV) ได้รับการอนุมัติให้ใช้ในประเทศไทยตั้งแต่ปี 2562
- วัคซีn CYD-TDV ที่ได้รับการอนุมัติให้ใช้ในประเทศไทยตั้งแต่ปี 2564
9. โรคไข้เลือดออกติดต่อได้อย่างไร
โรคไข้เลือดออกติดต่อสู่คนผ่านการกัดของยุงลายตัวเมียที่เป็นพาหะ ยุงลายตัวเมียจะติดเชื้อไวรัสเดงกี่จากการกัดผู้ป่วยที่มีไข้เลือดออก เชื้อไวรัสจะอยู่ในน้ำลายของยุงลายเป็นเวลานานหลายสัปดาห์ หลังจากยุงลายกัดผู้ป่วยแล้ว ยุงลายตัวเมียจะใช้เวลาประมาณ 10 วันในการแพร่เชื้อให้กับคนต่อไป
10. โรคไข้เลือดออกอันตรายอย่างไร
โรคไข้เลือดออกสามารถเป็นอันตรายถึงชีวิตได้ โดยเฉพาะในเด็กเล็กและผู้สูงอายุ ผู้ป่วยที่มีไข้เลือดออกรุนแรงอาจเสียชีวิตได้เนื่องจากภาวะช็อค
สรุป
โรคไข้เลือดออกเป็นโรคติดต่อที่เกิดจากเชื้อไวรัสเดงกี่ แพร่กระจายสู่คนผ่านการกัดของยุงลายตัวเมียที่เป็นพาหะ โรคนี้สามารถพบได้ทั่วโลก แต่พบมากในเขตร้อนและเขตกึ่งร้อน โดยเฉพาะในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
การป้องกันโรคไข้เลือดออกที่ดีที่สุด คือ การกำจัดแหล่งเพาะพันธุ์ยุงลาย
