ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
ต้นตีนเป็ดเป็นไม้ยืนต้นขนาดใหญ่ สูงประมาณ 12-20 เมตร ลำต้นตรง แตกกิ่งก้านสาขาเป็นชั้น ๆ เปลือกต้นหนาเปราะ ผิวต้นมีสะเก็ดเล็ก ๆ สีขาวปนน้ำตาล มีน้ำยางสีขาว ใบเป็นใบเดี่ยว ออกเรียงเวียน รูปรีแกมรูปขอบขนาน ปลายใบแหลม โคนใบมน ขอบใบเรียบ แผ่นใบสีเขียวเข้ม ด้านล่างมีสีขาวนวล ดอกออกเป็นช่อกระจุกตามปลายกิ่ง ดอกมีขนาดเล็กสีขาวอมเหลือง กลิ่นฉุนแรง ออกดอกช่วงเดือนตุลาคม-ธันวาคม ผลเป็นฝักคู่ ฝักยาวประมาณ 20-30 เซนติเมตร ผลแก่แตกเป็นฝอย เมล็ดมีขนาดเล็กสีดำ
ถิ่นกำเนิด
ต้นตีนเป็ดมีถิ่นกำเนิดในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ พบได้ทั่วไปในประเทศไทย อินโดนีเซีย มาเลเซีย ฟิลิปปินส์ และเวียดนาม
การขยายพันธุ์
ต้นตีนเป็ดสามารถขยายพันธุ์ได้หลายวิธี ได้แก่ การเพาะเมล็ด การตอนกิ่ง และการปักชำ
ประโยชน์
ต้นตีนเป็ดมีสรรพคุณทางยาหลายอย่าง ได้แก่
- ดอกตีนเป็ดมีสรรพคุณทางยา ใช้เป็นยาแก้ปวด แก้บวม แก้อักเสบ แก้หวัด แก้ไอ แก้ท้องเสีย
- เปลือกต้นตีนเป็ดมีสรรพคุณทางยา ใช้เป็นยาแก้ปวดฟัน แก้ปวดท้อง แก้ท้องเสีย
- ใบตีนเป็ดมีสรรพคุณทางยา ใช้เป็นยาแก้ไอ แก้หวัด แก้ท้องเสีย
นอกจากนี้ ต้นตีนเป็ดยังนิยมปลูกเป็นไม้ประดับและไม้มงคล เชื่อว่าหากปลูกต้นตีนเป็ดในบ้านจะทำให้มีสติปัญญาดี เจริญรุ่งเรือง
อันตราย
ดอกตีนเป็ดมีกลิ่นฉุนแรง หากสูดดมเข้าไปมาก ๆ อาจทำให้เกิดอาการปวดศีรษะ เวียนหัว คลื่นไส้ อาเจียน เมล็ดตีนเป็ดมีสารพิษ หากรับประทานเข้าไปอาจทำให้เกิดอาการคลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย ปวดท้อง ปวดศีรษะ เวียนหัว จนถึงขั้นเสียชีวิตได้
ข้อควรระวังในการปลูกต้นตีนเป็ด
- ควรปลูกต้นตีนเป็ดในบริเวณที่อากาศถ่ายเทสะดวก
- ควรปลูกต้นตีนเป็ดให้ห่างจากบ้านและสถานที่พักผ่อนหย่อนใจ
- ไม่ควรรับประทานดอกและเมล็ดตีนเป็ด
รายละเอียดเพิ่มเติม
ดอกตีนเป็ดมีกลิ่นฉุนแรงเนื่องจากมีสารประกอบกลุ่มไซยาโนจีนิน (cyanogenic glycosides) ซึ่งเมื่อแตกตัวจะให้สารไซยาไนด์ (cyanide) ที่เป็นพิษ
เมล็ดตีนเป็ดมีสารพิษชื่ออัลคาลอยด์ (alkaloids) ซึ่งเมื่อรับประทานเข้าไปอาจทำให้เกิดอาการคลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย ปวดท้อง ปวดศีรษะ เวียนหัว จนถึงขั้นเสียชีวิตได้
ข้อควรระวังในการปลูกต้นตีนเป็ด
- ควรปลูกต้นตีนเป็ดในบริเวณที่อากาศถ่ายเทสะดวก เพื่อให้กลิ่นฉุนของดอกตีนเป็ดกระจายออกไปได้
- ควรปลูกต้นตีนเป็ดให้ห่างจากบ้านและสถานที่พักผ่อนหย่อนใจ เพื่อไม่ให้กลิ่นฉุนของดอกตีนเป็ดรบกวน
- ไม่ควรรับประทานดอกและเมล็ดตีนเป็ด เพราะอาจได้รับอันตรายจากสารพิษ
